Mozaïekbeheer van weidevogels op Texel

Het landelijk project Nederland Weidevogelrijk heeft het doel de weidevogels te beschermen. De grutto, tureluur en kievit zijn weidevogels die in heel Nederland voorkomen. De scholekster leeft voornamelijk in het Waddengebied waar ook de zangweidevogels veldleeuwerik en gele kwikstaart zijn te vinden. Deze vogels hebben het goed op Texel. De populatie van de veldleeuwerik op het Waddeneiland bijvoorbeeld, is in de afgelopen 40 jaar nauwelijks gedaald terwijl in de rest van Nederland een daling van 90% is geconstateerd.

Het zijn met name de agrariërs die de vogels de kans geven om in Nederland te overleven door deel te nemen aan het concept mozaïekbeheer in graslandgebieden. Texel echter, bestaat voornamelijk uit gemengd gebied met percelen die kleiner zijn dan op het vaste land. Op Texel worden de graslanden afgewisseld door akkerbouwgronden en bloembollenvelden. De Lieuw, vereniging voor Agrarische Natuur- en Landschapsbeheer Texel, heeft dan ook een mozaïekbeheersplan voor gemengde grond ontwikkeld. Het Texels model houdt rekening met de oppervlakte van de percelen. De akkerranden die worden gereserveerd voor het vogelbeheer zijn niet breder dan 3 meter wat aantrekkelijk is voor de agrariërs. Bij deelname aan het Texels model mozaïekbeheer hoeft dus niet veel productiegrond uit de roulatie te worden genomen.

In het voorjaar van 2008 is onderzoek gedaan naar het effect van deze nieuwe vorm van mozaïekbeheer met de mogelijkheid voor speciaal akkerrandenbeheer op bouwland. Het resultaat was positief en veelbelovend. Hiervoor was in het najaar van 2007 de 3 meter brede akkerranden ingezaaid met grassoorten en -kruiden zodat de randen in het voorjaar een goede basis vormden voor nestelende weidevogels en dekking boden aan de foeragerende zangweidevogels met hun jongen die hun nest op het bouwland hadden verlaten.

Het project van De Lieuw bestrijkt 1.000 ha in het zuiden van Texel. Zevenendertig agrarische bedrijven maken gebruik van 22 beheersmogelijkheden die gezamenlijk het mozaïekbeheer in gemengd gebied vormen. De deelnemende boeren krijgen van LNV een bijdrage voor het beheren van de akkerranden. Andere financiële bronnen dienen nog gezocht te worden om de tijd te vergoeden die een agrariër besteedt aan het tellen en het registreren van de nestresultaten. Uiteindelijk dienen de neveninkomsten op zijn minst de inkoop van het zaaigoed, de uren en de loonderving van de akkerranden te dekken.

Initiatiefnemer
De Lieuw, vereniging voor Agrarische Natuur- en Landschapsbeheer Texel: een samenwerkingsverband tussen Texelse boeren en beheerders.

Voordelen
In de introductiefase wordt het uitvoerend werk en de monitoring gedaan door de drie deskundige veldwerkers van De Lieuw. Tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden, het tellen van de vogels en de registratie van de resultaten, instrueren zij tegelijkertijd de agrariërs. Deze kennisoverdracht stelt de boer in staat om in de toekomst zijn taak als vogelbeschermer zelfstandig uit te voeren.

Een economische gezonde agrarische sector op Texel is de voorwaarde voor het behoud van het weidse landschap, de rust, de natuur en de identiteit van het eiland. Deze  kernwaarden zijn van grote betekenis voor de toeristische sector, de belangrijkste economische pijler van Texel.

Bijzonderheden
Er zal in 2009 en 2010 een vervolgonderzoek plaatsvinden naar de wetenschappelijke onderbouwing van de testresultaten van een pakket mozaïekbeheer in gemengd gebied op verzoek van Vogelbescherming Nederland. Dit onderzoek biedt mogelijkheden om het mozaïekbeheer in gemengd gebied in heel Nederland in te zetten en de beheersvergoedingen via de landelijke regeling vergoed te krijgen.